Bez wątpliwości w budowlance mamy kryzys. Pokazują go dobitnie dane, a najbardziej odczuwają go najmniejsze podmioty w branży.

Po 2019 r. w zasadzie wszystkie wskaźniki dołują. Dotyczy to zarówno ogólnego wskaźnika koniunktury, jak i produkcji w budownictwie, zamówień ogółem czy sytuacji finansowej. W żaden sposób nie pomaga wzrost cen na rynku, który i tak w ostatnich tygodniach w wielu grupach produktowych odnotowuje również trend spadkowy.

Głównymi czynnikami gaszącymi budowlankę były oczywiście pandemia koronawirusa, następnie rozkręcająca się po niej inflacja i szybko zacieśniająca polityka kredytowa, a wreszcie wybuch wojny w Ukrainie i idący za nią kryzys gospodarczy.

Skalę problemu pokazują poniższe wykresy prezentujące dane z badania okresowego SGH w IV kwartale 2023 r.

Kształtowanie się ogólnego wskaźnika koniunktury IRG SGH

Kształtowanie się wskaźnika produkcji w budownictwie 

Kształtowanie się wskaźnika zamówień w budownictwie

Kształtowanie się wskaźnika sytuacji finansowej w budownictwie

Prawdziwy dramat obserwujemy w szczególność w obszarze budownictwa jednorodzinnego, które znalazło się w naprawdę głębokim odwrocie.

Wskaźnik zmian zamówień budowy domów prywatnych przez inwestorów indywidualnych na podstawie badania rynku realizowanego przez portal Wielkiebudowanie.pl

Jest to ogromny kłopot dla całej gospodarki, bowiem sektor budowlany ma znaczący wpływ na tworzenie krajowego PKB. Wg danych NBP w 2021 r. czysty udział całej budowlanki w PKB wyniósł 5,2%, ale skumulowany wpływ sektora na tworzenie PKB wynosił już 12 – 15%. To niezaprzeczalnie znaczący udział, którego nie sposób zignorować.

Żaden z realizowanych w minionych latach programów rządowego wsparcia nie przyniósł trwałego efektu w postaci pobudzenia sektora budowlanego. Tak naprawdę to programy te przyczyniały się do pogłębiania trudności na rynku budowlanym. Problem ten jest dostrzegany przez wielu ekspertów. Dostrzegają go również przedstawiciele branży budowlanej, dlatego już od miesięcy różne organizacje apelują o wdrożenie przez Rząd różnych działań wspierających budownictwo mieszkaniowe oraz cały sektor budowlany.

Zrzeszenie CERBUD także podejmuje inicjatywy w tym zakresie. W sierpniu ub.r. wspólnie z ponad trzydziestoma organizacjami z branży budowlanej wspólnie apelowaliśmy do ówczesnego Premiera Mateusza Morawieckiego o wdrożenie konkretnego działania wspierającego budownictwo.

O tym apelu więcej tutaj

Z kolei kilka dni temu, w związku z powołaniem nowego rządu premiera Donalda Tuska, wystąpiliśmy samodzielnie z apelem dotyczącym potrzeby podjęcia pilnych działań wspierających budownictwo.

Pełna treść apelu poniżej

Apel w sprawie krytycznej sytuacji branży budowlanej

Apel został podbudowany szeregiem danych obrazujących fatalną wręcz aktualną sytuację w budowlance, zaś wśród postulowanych jako pilne działań wskazane zostały m.in. postulat zwrotu części podatku VAT od materiałów budowlanych nabywanych na cele mieszkaniowe (powtórzony z sierpnia ub.r.), konieczność wdrożenia programu budownictwa mieszkaniowego na wynajem (niekomercyjnego), czy wdrożenie programu wsparcia odbudowy budownictwa jednorodzinnego.

Wskazaliśmy także główne istniejące bariery i ograniczenia utrudniające funkcjonowanie przedsiębiorcom z branży budowlanej, co w okresie głębokiego kryzysu tylko pogłębia trudności.

To co jest niemalże pewne to zbliżające się uruchomienie następcy programu Bezpieczny Kredyt 2%. Większość branży budowlanej jest zdania, iż efekt tego programu będzie podobny jak w przypadku poprzednika tego programu, natomiast nie będzie on stanowił czynnika trwale i wydatnie pobudzającego budownictwo. Dlatego organizacje branżowe jako przedstawiciele środowiska i branży muszą wytrwale pracować, aby spróbować uświadomić decydentom, że bez kompleksowego działania i kompleksowego wsparcia sektora obecna zapaść w branży jeszcze bardzo długo się będzie utrzymywała, a całkiem spora część uczestników rynku budowlanego po prostu umrze. Czy naprawdę jesteśmy gotowi na taką ofiarę?

*

W artykule wykorzystano grafiki z badania okresowego nr 121 Koniunktura w budownictwie IV kwartał 2023 SGH IRG oraz wykres wskaźnika zmian zamówień budowy domów prywatnych przez inwestorów indywidualnych publikowany przez portal Wielkiebudowanie.pl